Longboard wielen - lagers
De ABEC mythe doorgeprikt
De lagers die gebruikt worden voor longboards zijn zogenaamde enkelrijige groeflagers. Deze worden voor van alles gebruikt en ze zijn geschikt voor hoge toerentallen. De ABEC schaal (ABEC = Annular Bearing Engineering Committee) is een Amerikaanse industrienorm waarin is vastgelegd met welke nauwkeurigheid de binnenste ring van het lager is geproduceerd. De ABEC normering zegt dus helemaal niets over de gladheid van de rollende oppervlaktes of de precisie van de kogels of de kwaliteit van het gebruikte staal.
De hogere ABEC kwalificaties zijn oorspronkelijk bedoeld voor hoge precisie toepassingen zoals bijvoorbeeld in vliegtuig instrumenten en chirurgische apparatuur. De lage ABEC normeringen zijn voor voertuigen, rolschaatsen, skateboards en molens voor de hengelsport.
Een ABEC 9 lager zal, nieuw in de winkel en onbelast, met chirurgische precisie super soepel draaien. Maar zodra dat lager onder een skate- of longboard belast wordt met het volle gewicht van een mens en onderworpen wordt aan grote (laterale) krachten op een ongelijkmatige ondergrond, dan is het met die precisie snel gedaan. Binnen een dag is het een ABEC 1 of 3 lager en hangt de soepelheid alleen nog maar af van de kwaliteit van de smering.
De ABEC classificatie zegt dus niet zoveel. Zeker niet omdat er heel veel fabrikanten zijn die ABEC 7 of ABEC 9 in hun lagers stempelen ongeacht de precisie of kwaliteit. Met name in het verre oosten is dit aan de orde van de dag. Het is ook niet te controleren zonder zeer geavanceerde apparatuur.
Jammer genoeg is de mythe rondom de hoge ABEC classificatie voor longboard lagers even hardnekkig als ongefundeerd. Daarom proberen sommige skate- en longboard fabrikanten een eigen normering voor lagers in te voeren. Bijvoorbeeld de "skate rated" classificatie. Dit zijn heel nauwkeurige olielagers gemaakt van chroomstaal. Deze lagers kunnen optimaal zijn voor longboards maar ook hier blijft de betrouwbaarheid van de fabrikant belangrijk.
Kwaliteit van het staal
Als een lager van zacht staal is gemaakt zullen de kogels en loopgroeven snel slijten en vervormen. Het lager zal dan gaan ruisen en slechter gaan lopen tot op het punt waarop het lager vervangen moet worden. Hoe harder het staal, hoe langer het lager soepel en bruikbaar blijft. Aan te bevelen zijn chroomstalen lagers met 1% koolstof en 1,5% chroom.
Smering
De smering van een lager is natuurlijk buitengewoon belangrijk voor het verlagen van de wrijving (weerstand) en het voorkomen van slijtage. Maar het speelt ook een grote rol bij het afvoeren van de wrijvingswarmte en het buiten houden van stof en vuil. Longboardlagers zijn verkrijgbaar als vetlagers of als olielagers. Allebei hebben ze specifieke voor- en nadelen.
Vetlagers zijn beter bestand tegen water en behoeven nauwelijks of geen onderhoud. Het vet zit opgesloten in het lager en houdt vuil en vocht buiten. Een vetlager moet echter wel "ingereden" worden. Het vet, dat tijdens de fabricage als een klodder wordt ingespoten, moet zich gelijkmatig verdelen in het lager. Dat gaat het beste als het lager een beetje warmte ontwikkeld tijdens het gebruik. Vetlagers zullen daarom in het begin (of na langere tijd stilstand) een beetje stroef aanvoelen. Maar eenmaal ingereden en/of opgewarmd heb je er prima, onderhoudsvrije lagers aan.
Olielagers hebben een veel dunner smeermiddel. Daarom zijn ze direct bij in gebruik name al veel soepeler. Maar die dunne olie loopt er natuulijk ook makkelijk uit. Olielagers kunnen dan ook "drooglopen" en moeten daarom regelmatig gesmeerd worden. Gebeurt dat niet dan zijn ze bij normaal gebruik binnen een paar weken volledig versleten. Olielagers hebben daarom aan één kant meestal een stofkapje dat eenvoudig te verwijderen is voor smering en onderhoud. Het zijn meestal aan één zijde open lagers of ze zijn eenvoudig te openen. Voor het smeren van olielagers zijn verschillende soorten olie in uiteenlopende kwaliteiten verkrijgbaar. Zo bestaat er speciale "low friction" olie waardoor de toch al soepele olielagers nog soepeler lopen.
Conclusie
Een hoge ABEC classificatie is leuk voor zolang als het duurt. En dat is dus niet erg lang. Bij het kiezen van lagers voor je longboard kun je daarom veel beter kijken naar de kwaliteit van het gebruikte staal en het type smering. En daarvoor geldt dat je het beste kunt vertrouwen op de bekende merken en op de prijs. Voor een euro kun je nooit veel verwachten.
